-
Η ιστορία πίσω από το ηφαίστειο και την Ατλαντίδα, τα μυστικά των οικισμών της και άλλες «άχρηστες», αλλά πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη Σαντορίνη.
Πού βρίσκεται το ενεργότερο ηφαίστειο της Ελλάδας;
Ποια είναι η παγκόσμια πρωτοτυπία της αρχιτεκτονικής της Θήρας; Τι γυρεύουν τριώροφα κτίρια σε μια αρχαία πόλη και πού κρύβεται τελικά η Χαμένη Ατλαντίδα;
Τα μυστικά της Σαντορίνης αποκαλύπτονται μέσα από 11 «άχρηστες», αλλά πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ομορφότερο νησί του Αιγαίου – και ίσως του κόσμου όλου.
Ο ενεργός κρατήρας του ηφαιστείου βρίσκεται στην πραγματικότητα στον βυθό της θάλασσας, και λέγεται Κολούμπο. Η καταγεγραμμένη δραστηριότητά του ήταν στα μέσα του 17ου αιώνα, περίοδος που οι ντόπιοι ονόμασαν «ο καιρός του κακού», καθώς πολλοί πέθαναν από τα δηλητηριώδη αέρια που έβγαιναν από το ηφαίστειο. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης είναι ένα από τα τέσσερα πιο ενεργά της Ελλάδας – μαζί με αυτά των Μεθάνων, της Νισύρου και της Μήλου.
Είναι ένα από τα ελάχιστα μέρη στη Γη όπου σώζονται υπόσκαφα σπίτια και αρχιτεκτονήματα σε ηφαιστειογενές έδαφος.
Το όνομά της η Θήρα το χρωστά στον μυθικό ιδρυτή της, τον Θήρα από την Σπάρτη, που έφτασε στο νησί τον 10ο αιώνα π.Χ. και ίδρυσε τον ομώνυμο οικισμό στο Μέσα Βουνό. Το όνομα «Σαντορίνη» οφείλεται στους Βενετούς, που έφτασαν εδώ τον 12ο αιώνα μ.Χ. και αποκάλεσαν το νησί Santa Irina, εξαιτίας του ναού της Αγίας Ειρήνης που πιθανολογείται ότι υπήρχε είτε στη Θηρασιά είστε στην Περίσσα.
Στην αρχαιότητα, υπήρχε ένα μεγάλο ολοστρόγγυλο νησί, η Στρογγύλη, που σχηματίστηκε από λάβα, όταν εξερράγη το ηφαίστειο τον 12ο αιώνα π.Χ. Με την έκρηξη του ηφαιστείου, το κέντρο του νησιού βυθίστηκε και σχηματίστηκε η Καλντέρα, με τα κατακερματισμένα γύρω της νησιά. Αυτά τα νησιά είναι η Θήρα, η Θηρασιά, το Ασπρονήσι, η Παλιά και η Νέα Καμένη και όλα μαζί συναποτελούν αυτό που ονομάζουμε Σαντορίνη.
Κάθε χρόνο εξάγονται περίπου 2 εκτατομμύρια τόνοι χώματος, κυρίως για την κατασκευή δομικών υλικών. Η διώρυγα του Σουέζ για παράδειγμα, χτίστηκε με σαντορινιό χώμα.
Το 1956 ένας δυνατός σεισμός κατέστρεψε οικισμούς του νησιού και το περίφημο Καμάρι, όπου σήμερα φιλοξενούνται τα περισσότερα beach bars, δημιουργήθηκε για να στεγάσει τους σεισμοπαθείς.
Στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου, η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως αρχαία πόλη που εγκαταλείφθηκε όταν εξερράγη το ηφαίστειο. Φαίνονται ακόμα σχεδόν ανέπαφα τα τριώροφα κτίσματα, που είχαν μέχρι και τρεχούμενο νερό.
Έχει 12 επισκέψιμους αμπελώνες, 14.000 στρέμματα εύφορου ηφαιστειακού εδάφους στην ανατολική της πλευρά, και ίσως το καλύτερο Ασύρτικο στην Μεσόγειο.
Παλαιότερα, βασική πηγή πλούτου του νησιού ήταν τα ορυχεία ελαφρόπετρας, που ωστόσο εγκαταλείφθηκαν με το πέρασμα του χρόνου γιατί κατέστρεφαν σταδιακά το νησί.
Είναι το μέρος όπου προσέκρουσε το 2007 το κρουαζιερόπλοιο Sea Diamond και βυθίστηκε. Το κουφάρι του κρέμεται ακόμα από βράχο μέσα στη θάλασσα, ενώ η περιοχή προστατεύεται για να αποφευχθεί η περαιτέρω μόλυνση του βυθού. Ακόμη και σήμερα αγνοούνται δύο άνθρωποι από τους επιβάτες του πλοίου.
Η Σαντορίνη είναι ένα από τα 200 σημεία του πλανήτη, τα οποία διάφορες θεωρίες συσχετίζουν με τη μυθική Χαμένη Ατλαντίδα. Την δεκαετία του ’60, χρησιμοποιήθηκε ωκεανογραφικό πλοίο και καταγράφηκαν δυο μορφολογικές τομές του πυθμένα μέσα στην Καλντέρα, διαπιστώνοντας ότι στην ευθεία Θήρας-Νέας Καμένης-Θηρασιάς υπάρχει τεκτονική τάφρος. Το 2003 το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών πραγματοποίησε έρευνες στα δυτικά της Σαντορίνης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμα και αν υπάρχει ιστορική αλήθεια στη συσχέτιση Σαντορίνης-Ατλαντίδας, είναι δύσκολο να βρεθούν στοιχεία στον βυθό λόγω του μεγάλου πάχους των ηφαιστειακών προσχώσεων.